Preventie van nierstenen

Beperken van zout

Een hoge inname van zout werkt de vorming van nierstenen in de hand (door een verhoogde uitscheiding van calcium in de urine). Door het dieet aan te passen en minder zout te eten, vermindert het risico op de vorming van nierstenen.

Hoeveel zout is toegestaan?

Het is aan te raden om maximaal 2 gram Natrium per dag in te nemen. Dit komt overeen met maximum 4 tot 5 gram zout per dag.

 

Enkele tips om minder zout te gebruiken

  • Beperk het gebruik van keukenzout, zeezout, iodiumzout, selderijzout, Herbamare Original, gemengde kruiden (kippenkruiden, spaghettikruiden, currykruiden), Oxo, Maggi, Marmite bouillonblokjes, sambal, sojasaus, ketjap, ketchup en worcestersaus.
  • Gebruik alternatieve smaakmakers: (gearomatiseerde) olie, (gearomatiseerde) azijn, balsamico, zuivere kruiden en specerijen (basilicum, dille, dragon, kervel, knoflook, laurier, nootmuskaat, oregano, peper, peterselie, tijm, enz.).
  • Voeg geen zout toe aan het kookvocht van aardappelen, rijst, pasta of groenten.
  • Vermijd zoutrijke waters zoals Vichy, Apollinaris, Badoit en Schweppes Soda.
  • Vermijd chips, aperitiefkoekjes, zoute stokjes, gezouten nootjes en olijven.
  • Vermijd gerookte vleeswaren, préparé, bereid gehakt, bereide smeersalades voor op de boterham en vleesconserven.
  • Vermijd gerookte vis, ansjovis, visconserven, schaaldieren, zeevruchten en kaviaar.
  • Vermijd smelt- en smeerkazen, Roquefort, Parmezaanse kaas en Feta.
  • Vermijd kant-en-klare maaltijden, afhaalmaaltijden, kant-en-klare soep en groenten-conserven.
  • Eet niet te veel brood en broodjes of kies voor zoutarm brood.
  • Vermijd geneesmiddelen in de vorm van bruistabletten.

Hyperuricosurie en/of hyperuricemie

Er werd bij u een verhoogde uitscheiding van urinezuur in de urine vastgesteld, al dan niet samen met een verhoogd urinezuur in het bloed. Hierdoor heeft u een hoger risico op het ontstaan van nierstenen. Door uw dieet aan te passen, kan de uitscheiding van urinezuur in de urine worden verminderd zodat het risico op nierstenen afneemt.

Dieet en urinezuur

Urinezuur is een afbraakproduct van voedingsmiddelen die veel purine bevatten (vooral vlees en vis). Ook fructose en alcohol veroorzaken een verhoogd urinezuur.

Wat zou u best vermijden?

  • Rood vlees
  • Wild
  • Orgaanvlees: lever, niertjes, hersenen en zwezerik
  • Schaaldieren
  • Vette vis: sardienen, ansjovis, makreel, haring, forel, sprot en wijting
  • Bier (inclusief “alcoholvrij” bier)
  • Sterke drank
  • Wijn
  • Frisdranken (light of zero frisdranken zijn meestal geen probleem, met uitzondering van cola: cola wordt best vermeden)

 

Calciumoxalaatsteen en/of hyperoxalurie

Analyse van uw niersteen toont dat het gaat om een calciumoxalaatsteen of er werd bij u een verhoogde uitscheiding van oxalaten in de urine vastgesteld waardoor u een hoger risico hebt op nierstenen. Door uw dieet aan te passen, kan het risico op nierstenen verminderd worden.

Hoe het risico verminderen?

  • Het is belangrijk om voldoende calcium te gebruiken per dag. Een te lage inname van calcium geeft bij u immers meer kans op nierstenen. Meestal volstaan 3 tot 4 porties calciumrijke producten per dag. Calcium zit vooral in melkproducten, yoghurt en kaas. U kiest best voor de magere of halfvolle varianten.
  • Voedingsmiddelen die veel oxaalzuur bevatten, worden best vermeden. Hieronder vindt u meer informatie over welke voedingsmiddelen het gaat.
  • U neemt best geen extra vitamine C supplementen want bij u zorgt dit voor een hogere kans op nierstenen. Als u dagelijks 2 stukken fruit en 200 gram groente eet, krijgt u ruim voldoende vitamine C binnen via uw voeding.

 

Oxaalzuur in de voeding

  • Groenten
    Te vermijden: bamboescheuten, bieten, rapen, spinazie, rabarber, rauwe wortelen, tomatensaus, aardappelen, boerenkool, knolselder, pastinaak, postelein, zuring.
  • Fruit
    Te vermijden: avocado, ananas in blik, dadels, kiwi, pompelmoes, sinaasappel, mandarijn, frambozen, noten (amandel, pinda, cashew, pistache, walnoot, pecan), zaden (pompoenpitten, zonnebloempitten).
  • Vlees
    Te vermijden: tofu burger.
  • Vis
    Te vermijden: /
  • Zuivel
    Te vermijden: /
  • Deegwaren
    Te vermijden: bruine rijst, couscous, bulgur.
  • Dranken
    Te vermijden: tomatensap, wortelsap, zwarte thee, rijstdrank.
  • Andere
    Te vermijden: chocolade.

 

Veel drinken

Het beste middel om nierstenen te voorkomen, is veel drinken. Hoe meer u drinkt, hoe meer urine u zal produceren. Door de urine te verdunnen, is er veel minder kans dat er zich in de urine kristallen gaan vormen die kunnen uitgroeien tot nierstenen.


Hoeveel drinken?

Drink elke dag 2,5 tot 3 liter vocht. Op die manier produceert u 2 tot 2,5 liter verdunde urine waardoor de kans op nierstenen sterk afneemt.

 

Enkele tips om voldoende te drinken

  • Verdeel de vochtinname over de hele dag. Drink al ’s morgens vroeg bij het opstaan, na alle maaltijden, ’s avonds laat en zelfs ’s nachts, zodat de periode dat u niet drinkt zo kort mogelijk is.
  • Drink telkens wat water wanneer u in de buurt van een kraan bent.
  • Noteer gedurende enkele dagen het aantal leeggedronken glazen of kopjes. Zo kunt u nagaan of u echt wel 2,5 tot 3 liter drinkt op een dag.
  • Wacht niet met drinken tot u dorst krijgt. Dorst is een signaal van het lichaam dat u vocht te kort komt.
  • Bij warm weer, zware fysieke inspanningen, koorts, diarree of braken moet u nog meer vocht drinken, omdat u dan ook meer vocht verliest.
  • Let er op dat uw urine licht van kleur blijft. Hoe bleker de urine, hoe minder geconcentreerd.

Welke dranken?

  • Gewoon water geniet de voorkeur. Het maakt niet uit of u kiest voor plat water, bruiswater of kraantjeswater. Wel is het best om te kiezen voor water dat niet te veel zout en niet te veel calcium bevat en een lage droogrest heeft (zie verder).
  • Magere melkproducten bevatten veel calcium en beschermen tegen steenvorming.
  • Thee en koffie bevatten vrij veel oxalaten maar lijken het ontstaan van nierstenen niet echt in de hand te werken en zijn dus met mate toegestaan.
  • Vruchtensappen zijn niet ideaal omdat ze vaak veel suiker bevatten. Appelsap, pompel-moessap en veenbessensap moeten worden vermeden omdat ze de kans op nierstenen vergroten (door een hogere uitscheiding van oxalaten in de urine). Citroensap en limoensap beschermen dan weer tegen nierstenen (door een hogere uitscheiding van citroenzuur in de urine).
  • Frisdranken zijn ook niet ideaal omdat ze veel suiker bevatten; het is altijd beter om te kiezen voorlight of zero frisdranken. Frisdranken die fosforzuur (E338) bevatten (alle soorten cola) geven een hogere kans op nierstenen en moeten dus vermeden worden.
  • Alcohol verhoogt ook de kans op nierstenen (door een hogere uitscheiding van oxalaten en urinezuur in de urine) en mag ook maar met mate gedronken worden.

 

Het ene water is het andere niet

  • (Zeer) licht gemineraliseerd water (droogrest < 500 mg/l)
  • Zoutarm water (natriumgehalte < 15 mg/l)
  • Geen te hoog calciumgehalte: het is beter om de dagelijkse behoefte aan calcium te halen uit zuivelproducten
  • Voorbeeld van een goede keuze (zie verder in tabel):
    • Bru, Evian, Nestlé Pure Life, Perrier, San Benedetto, Spa, Valvert, Volvic, (Vittel)
  • Voorbeelden van een slechte keuze (zie verder in tabel):
    • Apollinaris, Badoit, Chaudfontaine, Contrex, Gérolsteiner, Hépar, San Pellegrino, Tönissteiner, Vichy Célestins

 

Merk Natrium (mg/l) Calcium (mg/l) Magnesium (mg/l) Droogrest (mg/l)
Goede keuzes
Bru 8 21 20 160
Evian 6.5 80 26 309
Nestlé Pure Life 2 70 2.1 208
Perrier 8 155 6.8 475
San Benedetto 11 46 30 404
Spa Barisart / Intense 5 5.5 1.5 49
Spa Marie-Henriette/Finesse 7 11 6.5 80
Spa Reine 3 4.5 1.3 33
Valvert 1.9 67.6 2 201
Volvic 11 12 6.1 130
Tussenklasse
Vittel 5 203.8 43.1 844
Slechte keuzes
Apollinaris 470 90 120 2740
BAdoit 150 190 85 1200
Chaudfontaine 44 65 18 385
Contrex 9.4 468 74.5 2078
Gérolsteiner 118 348 108 2500
Hépar 14.2 549 119 2611
San Pellegrino 33.6 179 52 948
Tönissteiner 106 170 129 ?
Vichy Célestins 1172 103 10 4713

Heeft u nog vragen of bemerkingen in verband met deze onderwerp?
Aarzel dan niet om uw arts te contacteren.
Urologie (route 51) 057 35 72 00, secheelkunde@yperman.net